ĐỜI SỐNG XÃ HỘI SỐ

GÓC NHÌN CHUYÊN GIA

Bước vào cõi sống người công nhân

Tháng Năm 28, 2022 1:52 chiều
Chia sẻ
Share

(SLO) Nhìn vào đời sống công nhân hiện nay tại các đô thị lớn ở Việt Nam, có lẽ những người từng là công nhân trước đây cũng không thể lường hết những khó khăn mà công nhân ngày nay đang gặp phải. Nếu như trước kia người công nhân Việt Nam còn có “hậu phương” là mảnh vườn, miếng đất để phòng kế sinh nhai thì người công nhân ngày nay đa phần phải rời xa quê hương đến tập trung tại các khu công nghiệp, khu chế xuất trong sự bơ vơ, thiếu thốn… và hành trang của họ trong cuộc mưu sinh không có gì khác hơn là những ước mơ đổi đời, nhưng thực tế của họ chỉ là cuộc sống tạm bợ của lớp dân nghèo thành thị.

Dầu vậy, trong hầu hết các diễn ngôn chính thống cho đến hiện nay vẫn xem người công nhân là lực lượng tiên phong trong sự phát triển xã hội. Nhiều người phản ứng cho rằng đó chỉ là “mĩ từ” thiếu thực tế so với cuộc sống lầm than của người công nhân. Chính vì vậy, một dòng diễn ngôn theo chiều ngược lại của giới nghiên cứu, báo giới lại xem họ như một tầng lớp người nghèo đa diện nơi thành thị. Cả hai dòng diễn ngôn chính thức đó dường như vô tình ấn định họ vào vòng số phận của một tầng lớp, giai cấp lao động thụ động mà ít ai quan tâm đến thân phận, sự chọn lựa cá nhân của từng người công nhân với những hoàn cảnh sống khác nhau.

Có thể, đối với họ, những diễn ngôn về họ bấy lâu nay trong xã hội hoàn toàn xa lạ với cõi sống riêng của mình. Ở khía cạnh nào đó, họ có một thế giới sống riêng, mặc dù trong thế giới riêng đó họ cùng chia sẻ với nhau những điểm tương đồng về điều kiện sống và cơ hội tiến thân.

Với tính chất nghề nghiệp là ngành nhân học, cộng với cơ duyên của cuộc sống, tôi may mắn được gặp gỡ được những người công nhân tại các khu công nghiệp tỉnh Bình Dương, thành phố Hồ Chí Minh trong những chuyến điền dã dài ngày trong các khu xóm trọ công nhân. Trong dữ kiện điền dã của tôi, những người công nhân tôi gặp mặt họ đến từ mọi miền đất nước với những động lực xuất cư khác nhau.

Có đôi lần, tôi xem xét cuộc sống của họ như là những khách thể thụ động để cho tôi gán cho họ những ý nghĩa hạn hẹp của khối kiến thức khô khốc của tôi vào cuộc sống, thân phận của họ. Nhưng rồi, tôi nhận ra cuộc sống của họ muôn màu, đa dạng vô cùng. Mỗi người ra đi kiếm sống với những lí lẽ riêng. Có người ra đi với mong muốn kiếm chút vốn rồi về quê. Có người mong muốn một cuộc ra đi kiếm sống để rồi đổi đời, lập nghiệp nơi đô thị, để thoát khỏi cảnh nghèo túng chốn đồng quê. Nhưng tôi cũng gặp những chị nữ công nhân chỉ vì đơn giản muốn tìm một nơi chốn có thể cứu rỗi cuộc đời trong cuộc trốn chạy cuộc hôn nhân bi đát của mình, vốn bị bạo hành hơn là sự yêu thương, sẻ chia từ người bạn đời nơi quê nhà. Tôi cũng gặp những người mẹ mang theo niềm hi vọng trong cuộc mưu sinh là đứa con trai cần chút tiền đóng luyện thi vào đại học. Có những cử nhân tạm giấu tấm bằng đại học sau một thời gian dài học hành để sắm tạm đời công nhân, vốn cần sức trẻ hơn là bằng cấp.

Tôi bỗng nhận ra, trong cõi sống của người công nhân, không hẳn họ chỉ đơn độc một mình mà họ còn có cuộc sống gia đình, dòng họ với sự sẻ chia, nhưng đồng thời cũng là gánh nặng trách nhiệm trên vai của người lao động chính trong gia đình.

Dù vậy, dòng người từ nông thôn ra thành thị vẫn đông đúc. Họ vẫn sống cuộc sống của mình chứ không phải của ai khác, dù cho có đôi lần họ muốn sống một đời của ai đó khác hơn với mình. Họ vẫn sống với niềm hi vọng rồi đây cuộc sống ngày mai sẽ khác, sẽ đổi đời. Họ chấp nhận cuộc sống khổ cực với những bữa cơm mà nguồn thực phẩm bẩn, độc hại không người kiểm dịch được mua tạm trong khu chợ, xóm trọ. Ấy vậy, các cửa hàng mua bán vàng, cầm đồ ở các khu xóm trọ công nhân lại có vẻ nhiều hơn những khu dân cư khác. Để rồi như một trò chơi nghịch lý, đầu tháng mua vào, giữa tháng bán ra để bù đắp các khoản thiếu hụt trong chi tiêu. Bởi trong thâm tâm của họ dù khó khăn, lường trước những khả năng bệnh tật, họ vẫn phải tằn tiện mua từng phân vàng để làm vốn phòng thân. Trong cuộc mưu sinh ấy, có người may mắn thoát đời công nhân nhưng còn nhiều người vẫn đi về với nơi chốn cuộc đời là căn phòng trọ trật hẹp.

Tuy vậy, nếu ai có cơ duyên bước vào căn phòng trọ của họ cũng là dịp bước vào thế giới sống riêng của người công nhân. Những lời tự sự được họ viết lên tường phòng trọ như những hành động thể hiện sự suy tư về cuộc đời của họ mà người bên ngoài khó mà hiểu hết những ý nghĩa thâm sâu trong thế giới sống của họ. Những lời tự sự được khắc họa lên bốn bức tường của rất nhiều phòng trọ công nhân phản ánh điều gì? Có lẽ xin dành sự hiểu này cho người đọc cảm nhận và sẻ chia.

Nguyễn Đức Lộc

thuong tet

SLO - Vượt qua đỉnh dịch, Thương, quê Thanh Hóa, cứ nghĩ TP HCM là "định mệnh" nhưng sau 4...

changshin 1671 1714475644 1714 4551 3697 1714496071

SLO - Qua mạng xã hội, công nhân kết nối, lập đội giúp đồng nghiệp hoặc người thân ở quê...

kinh doanh cho gioi tre

SLO - Theo một nghiên cứu vào năm 2021 của tổ chức Lao động quốc tế (ILO) thuộc Liên hiệp...

xuat khau ld 16729989735061332499022

SLO - Bỏ bằng cao đẳng và công việc kỹ thuật để sang Đài Loan làm công nhân xây dựng,...

SLO - Nhằm kịp thời huy động nguồn lực giúp đỡ đồng bào các địa phương bị thiệt hại và...

z5808633933291 e334b618793d8afc34fb7e0f7a35a689 1

SLO - Bão số 3 đi qua, nhiều tuyến đường ở Hà Nội vẫn ngổn ngang cây xanh gãy đổ,...

screenshot 1725561872392 1

SLO - Thư viện di động “Little Charity Book Truck” trên chiếc xe bán tải cũ phục vụ độc giả...

6893 anhchupmanhinh2024 09 05082751 1

SLO - Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng thế giới tạo ra 57 triệu tấn ô nhiễm nhựa mỗi...

screenshot 1725559893515

SLO - Sáng ngày 5/9 bão số 3 (tên quốc tế là Yagi) đã mạnh lên thành siêu bão, được...

bz1a4225 1728198222106780833051 1

SLO - Sáng ngày 06/10/2024, tại Lễ trao Giải Sách Hay 2024 được tổ chức trang trọng tại TP.HCM, cuốn...

bai thi sai gon du tru 321722059182 1

SLO - Người Sài Gòn đối xử với cuộc đời thật “sang”, dù cuộc mưu sinh vốn chẳng dễ dàng....

20231027 XHH Tri Thuc Biasach130x205 01 Copy

SLO - Chắc hẳn rằng bạn đọc quen thuộc của SocialLife biết đến PGS.TS Phạm Văn Quang với các tác...

180502 day manh dao tao nghe cho nguoi khuyet tat UECC

SLO - Có lẽ Ngày Quốc tế Phụ nữ (8.3) tại Việt Nam dần dà được đón mừng theo cái...

7941 20230107051059 img 8864

SLO - Tôi có cái duyên phước được học về đạo Phật. Bên cạnh nền nếp gia đình truyền lại...

nguoi phu nu trong mua

SLO - Mặc trời giông gió, những xe hàng rong trước cổng chợ đầu mối nông sản Thủ Đức vẫn...

vna potal 5 doan cong tac cua bhxh viet nam kiem tra don doc va thao go kho khan vuong mac trong trien khai goi ho tro tu quy bao hiem that nghi stand 1

SLO – Nhìn vào đời sống công nhân hiện nay, có lẽ những công nhân Việt Nam trước đây cũng...

244769967 617531236076238 7411439632355575596 n 5888

SLO – Nhìn vào đời sống công nhân hiện nay, có lẽ những công nhân Việt Nam trước đây cũng...

myphong 15488235502671856245315

SLO – Nhìn vào đời sống công nhân hiện nay, có lẽ những công nhân Việt Nam trước đây cũng...

nguoi lao dong

SLO – Nhìn vào đời sống công nhân hiện nay, có lẽ những công nhân Việt Nam trước đây cũng...