Công nhân thời vụ bị cắt giảm đầu tiên khi doanh nghiệp thiếu đơn hàng

SLO – Công nhân thời vụ sẽ bị nhà máy cắt giảm đầu tiên lúc thiếu đơn hàng mà không nhận được khoản hỗ trợ nào, khó tìm việc mới khi nhu cầu tuyển dụng xuống đáy.

Một buổi tuyển lao động thời vụ trong Khu công nghệ cao (TP Thủ Đức) vào năm ngoái. Ảnh: An Phương

Chị Nguyễn Thị Ái Linh, 36 tuổi, quê Đăk Lăk, vốn là lao động thời vụ của nhà máy Nidec Việt Nam ở Khu công nghệ cao (TP Thủ Đức). Đầu tháng 10, đang ở phòng trọ chờ lên ca đêm, chị nhận được tin nhắn từ quản lý đơn vị cung ứng với nội dung “chị bị cắt giảm rồi, tối nay không cần đi làm nữa”. Ban đầu nữ công nhân không tin bởi trên nhóm trao đổi công việc, chuyền trưởng vẫn phân công chị đứng máy sản xuất.

“Tôi nghĩ có sự nhầm lẫn gì đó, nhưng đến gần chiều đã bị ‘đá’ ra khỏi nhóm”, chị Linh kể. Sau khi mất việc, chị Linh không được nhận bất kỳ khoản hỗ trợ nào từ công ty. Vì làm lao động thời vụ, nhận hết các khoản bảo hiểm xã hội vào lương, giờ đây chị không thể đăng ký nhận trợ cấp thất nghiệp. Hơn tháng qua, chị nộp đơn vào nhiều công ty nhưng không nơi nào tiếp nhận, mọi chi tiêu của gia đình 4 người trông vào lương tài xế 13 triệu đồng của chồng.

Chị Nguyễn Thị Ái Linh, 36 tuổi, quê Đăk Lăk, vốn là lao động thời vụ của nhà máy Nidec Việt Nam ở Khu công nghệ cao (TP Thủ Đức). Đầu tháng 10, đang ở phòng trọ chờ lên ca đêm, chị nhận được tin nhắn từ quản lý đơn vị cung ứng với nội dung “chị bị cắt giảm rồi, tối nay không cần đi làm nữa”. Ban đầu nữ công nhân không tin bởi trên nhóm trao đổi công việc, chuyền trưởng vẫn phân công chị đứng máy sản xuất.

“Tôi nghĩ có sự nhầm lẫn gì đó, nhưng đến gần chiều đã bị ‘đá’ ra khỏi nhóm”, chị Linh kể. Sau khi mất việc, chị Linh không được nhận bất kỳ khoản hỗ trợ nào từ công ty. Vì làm lao động thời vụ, nhận hết các khoản bảo hiểm xã hội vào lương, giờ đây chị không thể đăng ký nhận trợ cấp thất nghiệp. Hơn tháng qua, chị nộp đơn vào nhiều công ty nhưng không nơi nào tiếp nhận, mọi chi tiêu của gia đình 4 người trông vào lương tài xế 13 triệu đồng của chồng.

Nhiều năm làm cung ứng lao động, khi tư vấn anh Cao đều hướng công nhân ký hợp đồng lao động với nhà máy để có bảo hiểm xã hội, thêm các khoản phúc lợi, nhưng nhiều người vẫn chọn làm thời vụ, nhận lương theo ngày. “Khi đơn hàng giảm sâu như thế này mới thấy làm chính thức nhiều cái lợi, ít nhất khi bị cắt giảm được bồi thường 1-2 tháng lương, có trợ cấp thất nghiệp”, anh Cao nói.

Theo ông Phạm Quang Anh, Giám đốc Công ty TNHH May mặc Dony (quận Tân Bình), xu hướng lao động không muốn gắn bó với nhà máy xuất hiện rõ rệt từ khi Covid-19 xuất hiện. Việc này gây nhiều khó khăn cho doanh nghiệp khi phục hồi sản xuất. Để có đủ nhân công, các nhà máy phải chấp nhận sử dụng lao động thời vụ, trả lương theo ngày. Từ giữa năm nay, nhiều ngành bị giảm đơn hàng, các nhà máy buộc phải giảm nhân công để bớt chi phí. Nhóm không có hợp đồng, thường xuyên nhảy việc sẽ bị cắt trước.

“Các ông chủ sẽ xoay xở mọi cách để giữ lại lao động gắn bó lâu năm”, ông Quang Anh nói. Theo quy định của pháp luật, việc cắt giảm công nhân có hợp đồng lao động không hề dễ, kèm theo đó là hàng loạt thủ tục, chi phí bồi thường, hỗ trợ. Ngoài ra, những người làm chính thức thường có tay nghề, không nhảy việc, là lực lượng nòng cốt giúp nhà máy phục hồi khi có đơn hàng.

Theo PGS.TS Nguyễn Đức Lộc, Viện trưởng Nghiên cứu Đời sống xã hội (Social Life), tình trạng sử dụng lao động thời vụ diễn ra từ lâu. Việc này xuất phát từ nguyên nhân lao động thời vụ giúp doanh nghiệp dễ xoay chuyển khi gặp sự cố như dịch bệnh, giảm đơn hàng. Một lý do nữa hiện thu nhập đa số công nhân không đủ sống, nhiều người chọn làm thời vụ để nhận luôn các khoản đóng bảo hiểm xã hội vào lương, thêm chi phí trang trải cuộc sống.

Ông Lộc cho hay qua các đợt bùng phát dịch hay đơn hàng sụt giảm, nhiều doanh nghiệp xu hướng sử dụng lao động thời vụ vì không tốn chi phí khi cắt giảm. Nếu quy định pháp luật không sớm thay đổi, có sự ràng buộc, việc nhà máy dùng lao động phi chính thức ngày càng nhiều. Khi đó, các áp lực về hỗ trợ công nhân thất nghiệp đè nặng lên nhà nước vì họ không được giúp đỡ từ nơi làm việc và lọt khỏi lưới an sinh chính sách bảo hiểm xã hội.

Lê Tuyết – Nguồn: vnexpress.net