Sáng kiến Map4Drop đoạt giải Nhất cuộc thi thích ứng biến đổi khí hậu với ‘hệ sinh thái cộng đồng’

SLO – Sáng kiến bản đồ nước sạch cộng đồng Map4Drop đã đoạt giải Nhất cuộc thi “Tiên phong trong Thích ứng với Biến đổi Khí hậu 2025” do Viện Social Life tổ chức, với giải pháp “hệ sinh thái cộng đồng” bảo vệ người lao động ngoài trời.

Sáng 13/9/2025, Viện nghiên cứu Đời sống xã hội (Social Life) đã tổ chức vòng thuyết trình chung kết và phản hồi cộng đồng, qua đó đánh giá và xếp hạng các giải pháp dự thi “Tiên phong trong Thích ứng với Biến đổi Khí hậu 2025”, cuộc thi nằm trong khuôn khổ chương trình nghiên cứu: ”Tác động của biến đổi khí hậu đến sức khỏe của người lao động ngoài trời tại các đô thị Việt Nam” do Viện Nghiên cứu Đời sống Xã hội phối hợp cùng Viện Nghiên cứu Xã hội Quốc gia (NatCen) triển khai dưới sự hỗ trợ của Quỹ Wellcome Trust (https://climate-health-vietnam.org/), Vương quốc Anh.

Điểm đặc biệt của các sáng kiến này là đều thể hiện quan điểm hiệp lực hỗ trợ người lao động ngoài trời với sự liên kết, hợp tác các bên liên quan như “cộng đồng – doanh nghiệp – chính quyền” cùng đóng góp, với sự tham gia trực tiếp của chính những người lao động ngoài trời trong vai trò đồng đóng góp ý tưởng chứ không chỉ là đối tượng thụ hưởng.

Cuộc thi “Tiên phong trong Thích ứng với Biến đổi Khí hậu 2025” do Viện Social Life tổ chức. Ảnh: Viện SocialLife.

Map4Drop đoạt giải Nhất với giải pháp “hệ sinh thái cộng đồng”

Với 456 điểm, sáng kiến Map4Drop của nhóm tác giả đã giành giải Nhất. Đây là nền tảng bản đồ cộng đồng giúp người lao động ngoài trời tìm kiếm điểm cung cấp nước uống miễn phí gần nhất, được thiết kế như một “hệ sinh thái dữ liệu cộng đồng” kết hợp công nghệ số với mô hình cơ sở hạ tầng do cộng đồng, doanh nghiệp và chính quyền cùng đóng góp.

TS. Nguyễn Hồng Tây, Phó Trưởng Cơ quan đại diện Văn phòng Bộ Nội vụ tại phía Nam đánh giá: “Ý tưởng này thể hiện sự hiểu biết sâu sắc về nhu cầu thực tế. Điều đặc biệt là tính ứng dụng cao và tiềm năng mở rộng.”

Điểm nổi bật của Map4Drop là tích hợp AI để dự đoán nhu cầu sử dụng nước dựa trên dự báo thời tiết, đồng thời cá nhân hóa đề xuất cho từng người dùng. Hệ thống còn hỗ trợ cả smartphone và điện thoại phổ thông qua SMS, đảm bảo tính bao trùm.

Nhóm tác giả đã giành giải Nhất – Map4Drop. Ảnh: Viện SocialLife.

“ATM vật tư y tế” – Sáng kiến thiết thực cho công trường

Giải Nhì với 452 điểm thuộc về sáng kiến “Máy ATM cung cấp vật tư y tế” của nhóm 3IN1. Máy được thiết kế chuyên biệt cho điều kiện ngoài trời với khung thép mạ kẽm chống ăn mòn, đạt chuẩn IP65, vận hành hoàn toàn bằng năng lượng mặt trời.

“Đây là giải pháp thiết thực nhất mà tôi từng thấy. Nó không chỉ giải quyết vấn đề y tế mà còn tạo sự yên tâm cho người lao động và gia đình họ”, TS. Nguyễn Minh Nhựt, Phó Trưởng ban Văn hóa – Xã hội HĐND TP.HCM nhận xét.

Sáng kiến tích hợp chatbot AI đóng vai “trợ lý y tế ảo”, hướng dẫn công nhân chọn đúng loại vật tư phù hợp. Hệ thống sử dụng mã định danh để kiểm soát cấp phát, đảm bảo công bằng và minh bạch.

TS. Nguyễn Minh Nhựt, Phó Trưởng ban Văn hóa – Xã hội HĐND TP.HCM. Ảnh: Viện SocialLife.

ShadePoint – “Hub” 5-in-1 thông minh

Giải Ba (451 điểm) thuộc về ShadePoint – trạm nghỉ công cộng tích hợp đa tiện ích. Với kích thước 6m x 2,2m x 3,2m, trạm kết hợp che nắng, làm mát phun sương, sạc đa cổng, hộp sơ cứu thông minh và máy bán nước/điện giải.

“Đây là sáng kiến thể hiện tư duy quy hoạch đô thị hướng tới con người. Việc tạo ra các điểm làm mát trong môi trường đô thị là giải pháp được chứng minh hiệu quả trong nhiều nghiên cứu quốc tế”, TS. Vũ Ngọc Anh, Giám đốc nghiên cứu Viện Nghiên cứu Xã hội Quốc gia (Vương quốc Anh), Giám đốc Dự án nghiên cứu ‘Biến đổi khí hậu và sức khỏe của lao động ngoài trời’ do quỹ Wellcome tài trợ, đã đánh giá.

ShadePoint được thiết kế theo mô-đun có thể tháo lắp trong 3 giờ, cho phép di chuyển linh hoạt. Hệ thống vận hành hoàn toàn bằng năng lượng mặt trời với dự trữ 10 giờ sau khi tắt nắng.

TS. Vũ Ngọc Anh, Giám đốc nghiên cứu Viện Nghiên cứu Xã hội Quốc gia (Vương quốc Anh); Giám đốc Dự án nghiên cứu ‘Biến đổi khí hậu và sức khỏe của lao động ngoài trời’ do Wellcome tài trợ. Ảnh: Viện SocialLife

Hai giải Khuyến khích đầy ý nghĩa

“Sức khỏe treo” (431 điểm) mang đến mô hình y tế cộng đồng lấy cảm hứng từ “phở treo”, cho phép cộng đồng và doanh nghiệp tài trợ trước các suất khám, cấp cứu, tư vấn y tế cho người lao động khó khăn thông qua nền tảng số minh bạch.

Sáng kiến “Hỗ trợ vật dụng bảo vệ sức khỏe cho tài xế công nghệ” (425 điểm) đề xuất chính sách hỗ trợ toàn diện từ phát miễn phí định kỳ, trợ giá thông qua ứng dụng “Phúc lợi tài xế 4.0” đến thiết lập quỹ phúc lợi bền vững.

“Đây là nhóm lao động mới nhưng đang phải đối mặt với rủi ro sức khỏe cao. Sáng kiến này thể hiện tính nhân văn sâu sắc”, TS. Nguyễn Thị Ánh Nguyệt, Trưởng ngành Công tác xã hội Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM nhận định.

TS. Nguyễn Thị Ánh Nguyệt, Trưởng ngành Công tác xã hội Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM. Ảnh: Viện SocialLife

Tiếng nói từ chính người trong cuộc và ý nghĩa lan tỏa

Điểm đặc biệt của cuộc thi là sự tham gia phản hồi của người lao động ngoài trời. Chú Quân, người thu mua ve chai, đã chất vấn thẳng thắn: “Trạm nghỉ ở trung tâm thì đất đâu mà làm, hay chỗ đó có phù hợp với dân nghề như chúng tôi không?”

“Quý vị không chỉ là khán giả hay đối tượng thụ hưởng, mà chính là những chuyên gia về cuộc sống. Quý vị hiểu về nắng nóng hơn bất kỳ nhiệt kế nào”, PGS.TS Nguyễn Đức Lộc chia sẻ về “những vị khách mời đặc biệt nhất”.

PGS.TS Nguyễn Đức Lộc. Ảnh: Viện SocialLife

Theo ThS. Trần Đức Sự, Phó Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo và chuyển giao KHCN Đại học Tôn Đức Thắng nhận định: “Điều quan trọng nhất không phải tìm ra người thắng cuộc, mà là tạo ra cộng đồng sáng tạo, nơi giải pháp xuất phát từ chính những người chịu tác động.”

Cuộc thi đã thu hút đông đảo bạn trẻ từ sinh viên đến người lao động trẻ ngoài trời, đặc biệt là những ý tưởng từ chính người trong cuộc – tài xế, công nhân, người bán hàng rong đang hàng ngày đối mặt với thách thức từ biến đổi khí hậu.

Cuộc thi “Tiên phong trong Thích ứng với Biến đổi Khí hậu 2025” đã tạo ra tiền lệ quan trọng: khi tri thức khoa học gặp gỡ trải nghiệm thực tế, khi giới chuyên môn lắng nghe tiếng nói cộng đồng, những giải pháp thực sự mới có thể ra đời để bảo vệ hàng triệu người lao động ngoài trời.

Viện SocialLife