ĐỜI SỐNG XÃ HỘI SỐ

LAO ĐỘNG - VIỆC LÀM

Thưởng Tết cho công nhân: “Thà đừng thưởng, mang tiếng”

Tháng Một 16, 2023 7:57 sáng
Chia sẻ
Share

SLO – Lấy lý do khó khăn, pháp luật không quy định, doanh nghiệp thưởng Tết 50.000-100.000 đồng nhưng công nhân cho rằng “thà đừng thưởng, mang tiếng”.

co nhung doanh nghiep khong the thuong tet cho cong nhan 1

Ảnh: internet

Nhận thông tin công ty sẽ thưởng 100.000 đồng cho tất cả lao động làm việc dưới một năm, anh Nguyễn Văn Huy, có 10 tháng làm việc tại nhà máy Toyo Precision ở Khu chế xuất Tân Thuận (quận 7), khá sốc. Từng trải qua hai công ty, đây là lần đầu anh nghe đến mức thưởng 100.000 đồng.

“Tôi không biết sẽ giải thích với vợ thế nào”, nam công nhân 25 tuổi, nói. Vợ anh cũng làm công nhân trong khu Tân Thuận, được thưởng Tết 1,5 tháng lương. Anh chị lên kế hoạch về Cà Mau ăn Tết cách đây vài tuần. Mấy tháng qua, đơn hàng hụt, công ty không tăng ca nên thu nhập của cả hai giảm mạnh. Với lương căn bản chưa đến 5 triệu đồng, anh Huy trông vào tiền thưởng cuối năm để có thêm vài triệu đồng phụ vợ. Tuy nhiên, với 100.000 đồng như thông báo anh không đủ mua được một vé xe về quê.

Chung nỗi bức xúc, nhiều lao động dưới một năm đồng loạt ngừng việc, sau đó là hơn 600 công nhân lãn công, rời xưởng sản xuất. Trước phản ứng của công nhân, ban giám đốc công ty đồng ý thưởng Tết cho người mới theo tỷ lệ số tháng làm việc. “Đạt được nguyện vọng nhưng tôi không vui, tiền thưởng này phải đòi mới có”, anh Huy nói.

Phân tích câu chuyện của công nhân Huy, PGS.TS Nguyễn Đức Lộc, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Đời sống xã hội (Social Life), nói rằng tiền thưởng Tết cần đảm bảo hai yếu tố là tính hợp lý và thể diện của người nhận. Có những doanh nghiệp khó khăn, không thưởng nhưng người lao động vẫn vui vẻ, cùng nhau “thắt lưng buộc bụng” để vượt qua. Ngược lại, có những nơi chỉ cần giảm tiền thưởng lao động đã ngừng việc phản ứng.

Việc nhà máy Toyo Precision thưởng 100.000 đồng “cào bằng” cho tất cả lao động làm việc dưới một năm vừa không phù hợp về lý khi người làm 11 tháng cũng giống người vào 11 ngày mà còn liên quan thể diện người lao động. “Bây giờ 100.000 đồng không thể sắm gì cho Tết, người lao động sẽ cảm thấy bị tổn thương, nghĩ rằng công ty quá chi li với mình”, ông Lộc nói và cho rằng giữa lúc khó khăn ứng xử của chủ doanh nghiệp với công nhân cần phải tế nhị.

Nghiên cứu từ Trung tâm nghiên cứu quan hệ lao động (ERC) cho thấy những doanh nghiệp vốn đầu tư nước ngoài (FDI) thường không quen với văn hóa thưởng Tết vì pháp luật Việt Nam không bắt buộc mà chỉ khuyến khích. Do đó, nhiều ông chủ nghĩ rằng thưởng bao nhiêu là quyền của họ. Tuy nhiên, đối với người lao động thưởng Tết là điều không thể thiếu.

Phía ERC cho hay có sự khác biệt về văn hóa khi nói đến thưởng Tết ở một số doanh nghiệp FDI. Việc có nên thưởng Tết hay không cũng bị tranh cãi nhiều năm qua. Một số công ty hoạt động lâu năm, có kinh nghiệm ở Việt Nam đã xem thưởng Tết là chuyện nên làm.

Trong khi đó, ông Lê Đình Quảng, Phó ban Quan hệ lao động (Tổng liên đoàn lao động), nói pháp luật không quy định nhưng ở nhiều doanh nghiệp thưởng Tết đã là bắt buộc với những điều khoản rõ ràng. Bởi tại Việt Nam, thu nhập bình quân của lao động, đặc biệt công nhân trực tiếp sản xuất khá thấp nên tiền thưởng cuối năm chính là khoản để chi tiêu vào dịp Tết.

Theo ông Quảng, rất nhiều doanh nghiệp ngay từ đầu năm khi tính toán chi phí nhân công đã đưa cả phần thưởng Tết vào quỹ lương. Do đó, thưởng Tết được đưa vào hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể và trở thành bắt buộc. “Việc thay đổi đột ngột quy chế thưởng và chỉ thưởng vài chục, trăm nghìn đồng sẽ khiến công nhân búc xúc”, ông Quảng nói.

Thực tế, sau dịch bệnh, mối quan hệ giữa lao động và người sử dụng lao động tương đối gắn bó hơn để cùng vượt qua khó khăn. Nhiều doanh nghiệp cạn nguồn tài chính, không có thưởng nhưng công nhân vẫn chia sẻ với điều kiện thông tin phải minh bạch. Người lao động thường sẽ không đòi hỏi thưởng Tết quá khả năng của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, nếu các nhà máy ứng xử không tốt, thậm chí thưởng đối phó 50.000-100.000 đồng, chưa kể còn có những vi phạm khác về pháp luật lao động, công nhân sẽ lãn công. Theo ông Quảng, việc này giống như “giọt nước tràn ly”, về lâu dài các công ty rất khó giữ chân người lao động hoặc ngay cả những người ở lại sẽ không toàn tâm làm việc, năng suất giảm.

Thống kê thưởng Tết Quý Mão từ các tỉnh thành, mức thưởng thấp nhất dành cho một cá nhân là 50.000 đồng ghi nhận ở Thanh Hóa, Bắc Giang. Có hơn 23 tỉnh, thành ghi nhận mức thưởng từ 100.000 đồng đến dưới một triệu đồng.

Theo đại diện ERC, việc một số nơi có mức thưởng Tết quá thấp hoặc không công bằng cho thấy khoảng trống trong thương lượng giữa đại diện người lao động, cụ thể là công đoàn cơ sở với chủ doanh nghiệp. Muốn người lao động nhận mức thưởng tốt, công đoàn phải thương lượng với chủ doanh nghiệp. Việc các nhà máy sản xuất áp đặt một mức thưởng cho có mà không quan tâm ý kiến của công đoàn dễ dẫn tới tranh chấp lao động tập thể.

Thống kê từ 54.000 doanh nghiệp với 4,38 triệu lao động của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cho thấy tới cuối tháng 12/2022, thưởng Tết Nguyên đán 2023 bình quân một tháng lương là 6,86 triệu đồng. Doanh nghiệp nhà nước thưởng 6,5 triệu đồng/người (tăng 15%); doanh nghiệp tư nhân khoảng 6,6 triệu đồng (tăng 10%) và doanh nghiệp FDI là 7,2 triệu đồng. Mức thưởng bình quân tăng khoảng 11% so với năm ngoái.

Lê Tuyết – Nguồn: vnexpress.net

7 chot7 17436022449262019404507 1

SLO - Để có thêm thu nhập, nhiều công nhân tự "tăng ca" bằng những công việc như chạy xe...

6 chot 1678796943757650679206

SLO - Việc điều chỉnh lương tối thiểu vùng, tỉ lệ tăng cũng như thời điểm tăng làm sao phải...

hanh hung shipper 17392378027031357163457 243 47 1180 1837 crop 1739284534885616692384 1

SLO - Lao động làm nghề lái xe công nghệ đối mặt với những rủi ro hiện hữu ở bất...

anh 6 pc 1738763117874

SLO - Để hơn 100.000 nhân sự rời khu vực nhà nước thích nghi với môi trường tư, rất cần...

banner 1742964748818 1

SLO - Tại phiên họp chiều nay, các thành viên Hội đồng Thẩm định Giải thưởng ESG Việt Nam lần...

hoat dong thien nguyen can 711741883582

SLO - Nhiều người kêu gọi từ thiện xuất phát từ cái tâm, thể hiện truyền thống tốt đẹp “tương...

thoi tiet tphcm se kha mat 791738473806 1

SLO - Dự báo nửa đầu tháng 2/2025, thời tiết khu vực TPHCM vẫn còn khá mát, chỉ một vài...

5384 2 2hoisinh 1

SLO - Bão Yagi (bão số 3) là vụ thiên tai lớn nhất năm 2024 ở Việt Nam, gây thiệt...

anh1 1

SLO - Sau khi tiktoker Mr. Pips (Phó Đức Nam) bị bắt (ngày 25/10) do hành vi lừa đảo thông...

bz1a4225 1728198222106780833051 1

SLO - Sáng ngày 06/10/2024, tại Lễ trao Giải Sách Hay 2024 được tổ chức trang trọng tại TP.HCM, cuốn...

bai thi sai gon du tru 321722059182 1

SLO - Người Sài Gòn đối xử với cuộc đời thật “sang”, dù cuộc mưu sinh vốn chẳng dễ dàng....

20231027 XHH Tri Thuc Biasach130x205 01 Copy

SLO - Chắc hẳn rằng bạn đọc quen thuộc của SocialLife biết đến PGS.TS Phạm Văn Quang với các tác...

180502 day manh dao tao nghe cho nguoi khuyet tat UECC

SLO - Có lẽ Ngày Quốc tế Phụ nữ (8.3) tại Việt Nam dần dà được đón mừng theo cái...

7941 20230107051059 img 8864

SLO - Tôi có cái duyên phước được học về đạo Phật. Bên cạnh nền nếp gia đình truyền lại...

vna potal 5 doan cong tac cua bhxh viet nam kiem tra don doc va thao go kho khan vuong mac trong trien khai goi ho tro tu quy bao hiem that nghi stand 1

SLO – Nhìn vào đời sống công nhân hiện nay, có lẽ những công nhân Việt Nam trước đây cũng...

244769967 617531236076238 7411439632355575596 n 5888

SLO – Nhìn vào đời sống công nhân hiện nay, có lẽ những công nhân Việt Nam trước đây cũng...

myphong 15488235502671856245315

SLO – Nhìn vào đời sống công nhân hiện nay, có lẽ những công nhân Việt Nam trước đây cũng...

nguoi lao dong

SLO – Nhìn vào đời sống công nhân hiện nay, có lẽ những công nhân Việt Nam trước đây cũng...

SLO – Nhìn vào đời sống công nhân hiện nay, có lẽ những công nhân Việt Nam trước đây cũng...